وقتی از مقوله ی جرم و‌ جنایت سخن به میان می اید ، وارد عرصه ی کیفری شده ایم . امانت داری، یکی از مهمترین اصول اخلاقی می باشد که در همه فرهنگ ها و مذاهب، به آن اشاره شده و مردم را به رعایت آن، تشویق کرده اند. رعایت نکردن امانتداری و خیانت در امانت، نه تنها یک اقدام غیر اخلاقی بوده، بلکه جرم نیز هست که توسط قانونگذار در ماده ی ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات ، جرم انگاری شده است . در این مقاله به برسی شکواییه جرم خیانت در امانت و موارد بیشتری خواهیم پرداخت.
به موجب ماده ی فوق الذکر ، هرگاه کسی اموال خود اعم از منقول و غیر منقول را نزد شخصی دیگر به امانت بسپارد و بنا ، بر این بوده باشد یعنی اینگونه بینشان توافق شود که اشیای موردنظر ، مسترد یا به مصرف معینی برسد ولی شخص امین که اشیا به او سپرده شده است ، انها را به ضرر مالک یا متصرف ، تلف ، مفقود ، تصاحب یا استعمال نماید ، مرتکب جرم خیانت در امانت شده است و متعاقبا مطابق قانون ، به مجازات حبس تعزیری درجه ۶ (سه ماه تا یک سال و‌ نیم‌ حبس ) محکوم خوهد شد .
برای تحقق جرم خیانت در امانت باید حتما امانت و سپردنی واقعی وجود داشته باشد و‌‌ مال در واقع از ید و‌ تصرف مالک یا متصرفش خارج شده باشد و توسط او به فرد امین سپرده شود ؛ خواه در قالب عقود امانی مانند عاریه و‌ ودیعه ، خواه در قالب ماده ی ده قانون مدنی که حاکی از ازادی اراده ها در انعقاد عقود و قراردادهاست .
به عبارت اشکارتر ، در جرم‌خیانت در امانت ، شخص امین که گیرنده ی مال است ، برخلاف توافقی که بینشان شده است ، عمل می نماید .
متضرر از جرم‌ خیانت در امانت برای احقاق حقوق خود از خائن در امانت ، بایستی از طریق تنظیم شکواییه در مراجع صالح اقدام نماید .

مدارک لازم جهت شکایت خیانت در امانت

نمونه شکواییه جرم خیانت در امانت

مشخصات شاکی : نام- نام خانوادگی- شماره ملی و آدرس شاکی
مشخصات مشتکی عنه : نام- نام خانوادگی- شماره ملی و آدرس مشتکی عنه
موضوع شکایت : تقاضای صدور حکم مجازات خیانت در امانت 
دلایل و منضمات دادخواست : شهادت شهود – سایر ادله

شرح شکواییه خیانت در امانت

با سلام
ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب
احتراما به استحضار می رساند
چک های شماره ……. و ………. بابت تضمین حسن انجام کار قرارداد شماره ……… مورخ ……….. در وجه شرکت ………… صادر شده و از باب امانت نزد این شرکت سپرده است لکن علاوه بر اینکه موکل به کلیه تعهدات قراردادی عمل نموده اند و خرماهای موضوع قرارداد مطابق با توافقات مقرر در قرارداد تهیه بسته بندی و در سردخانه نگهداری نموده اند و در کمال ناباوری و دور از انتظار چک های موکل که نزد ایشان به امانت بوده را به شخصی به نام پ.ص انتقال داده و در حالیکه چک های مزبور وصف امانی داشته و جواز این کار را نداشته اید.علاوه بر این قرارداد شماره ………. به دلیل عدم تحویل کارتون ها و عدم پرداخت مبلغ اولیه قرارداد و نیز پیگیریشان آغاز نشده و معلوم نیست با چه توجیحی اقدام به انتقال چک و برگشت آن نموده.فلذا مستند به ماده 674 قانون مجازات اسلامی تقاضای تعقیب و مجازات مشتکی عنهم را مورد استدعاست.

نمونه دادنامه بدوی خیانت در امانت

در خصوص اتهام آقای ح.ن. فرزند ف.، متواد 1362، دایر بر خیانت در امانت موضوع شکایت خانم ن.ع.؛ بدین توضیح مبلغ 5 میلیون تومان پوشاک جهت مغازه در بازار سرای ملی خریداری کردیم و بار را به باربری چرخدار بازار به شماره 732 م م 1 (متهم) تحویل دادیم که در حین رفتن ما را گم کرده و هر چه دنبالش گشتیم پیدایش نکردیم و به شهرداری بازار مراجعه نمودیم که تلفنی با او صحبت کرد گفت برمی گرداند که تاکنون خبری نشده است، داگاه با عنایت به اظهارات شاکی و محتویات پرونده با توجه به نتیجه تحقیقات مراجع انتظامی و احراز وقوع بزه انتسابی که متهم برای دفاع از خود علی رغم مطلع بودن از جریان موضوع از پیگری قضیه اقدامی نکرده است توجهاً به صدور قرار مجرمیت متهم موصوف و کیفرخواست از شعبه 13 بازپرسی دادسرای عمومی و انقلاب ناحیه 12 تهران مراتب جملگی در جهت اثبات وقوع بزه انتسابی از ناحیه متهم موصوف بوده بر این اساس مستنداً به ماده 672 قانون مجازات اسلامی 1375 و ماده 12 و 19 قانون مجازات اسلامی 1392 نامبرده را به مجازات درجه 6 به تحمل دو سال حبس تعزیری و استرداد اموال مورد امانی محکوم می گردد. این رأی غیابی است و ظرف ده روز پس از ابلاغ، قابل واخواهی در این دادگاه سپس قابل تجدیدنظرخواهی در محاکم تجدیدنظر استان تهران می باشد.
دادرس شعبه 1020 دادگاه عمومی جزایی تهران ـ یگانه

نمونه دادنامه تجدیدنظر شکواییه جرم خیانت در امانت

در این پرونده آقای س.ح. معاونت محترم دادستان به طرفیت خانم ن.ع. از دادنامه 7000817-29/8/92 شعبه 1030 دادگاه عمومی جزایی تهران در مهلت مقرر قانونی تجدیدنظرخواهی نموده است که به موجب دادنامه فوق الذکر آقای ح.ن. از جهت جرم خیانت در امانت به حبس به مدت دو سال و رد مال امانی به صورت غیابی محکوم گردیده است. حال با توجه به این که محکوم علیه غایب از جهت جرم خیانت در امانت به مجازات حبس و رد مال محکوم گردیده است و اعتراض معاونت محترم دادستان از جهت این که در ماده 674 قانون مجازات اسلامی 1375 راجع به جرم خیانت در امانت رد مال تعیین نشده است با این ترتیب رد مال منتفی است اعتراض ایشان وارد می باشد و رأی قطعی است.

رئیس شعبه 41 دادگاه تجدیدنظر استان تهران ـ مستشار -قنبری – قاسمی

همانطور که در ارای قضایی و رویه عملی شاهدیم ، از انجایی که رد مال در ماده ی ۶۷۴ تعزیرات توسط قانونگذار پیش بینی نشده است ، از این رو ؛ به نظر می رسد که متضرر جرم ، باید از طریق اقامه ی دادخواست حقوقی جداگانه یا توامان در روند کیفری پرونده ، برای رد مال و جبران خسارت هم اقدام کند که اصولا ، درصورتی که مال امانی مورد نظر موجود باشد ، رد همان مال وگرنه مثل یا قیمت ان ، به مالک یا متصرف قانونی بازگردانده می شود ؛ به علاوه این موضوع اینگونه هم توجیه می شود که مطابق قاعده لاضرر «لاضرر و لا ضرار فی الاسلام » هر کسی که موجب ایراد ضرر به دیگری می شود ، ملزم به جبران خسارت خواهد بود .