سرقت ، از جرایم مالی است که در شمار یکی از بیشترین دعاوی کیفری مطروحه در محاکم قرار می گیرد ، سرقت عبارت است از اینکه انسان مال دیگری را به طور پنهانی برباید. قانون مجازات اسلامی سرقت را اعم از سرقت مستلزم حدّ و سرقت مستلزم تعزیر تعریف و مقرر می  دارد : « سرقت عبارت است از ربودن مال دیگری به طور پنهانی. سرقت تعزیزی گاهی به دلیل فقدان شرایط اجرای حد است که سارق را تعزیز مینمایند و گاهی خود عمل مجرمانه ی سرقت ، تعزیزی است.
سرقت حدی درواقع ، به نوعی از سرقت گفته می ‌شود که مجازات حدی دارد یعنی این ‌که نحوه اعمال، میزان و مجازات آن به ‌صورت کامل در شرع مقدس اسلام مشخص شده ‌اند و در صورت اثبات جرم نیز قاضی هیچ اختیاری در کم ‌و زیاد کردن مجازات و یا اعمال تخفیف در آن ندارد. مجازات سرقت حدی یکی از مواردی است که در ماده ی ۲۰۱ قانون مجازات اسلامی امده است .
بنابراین ، اگر سرقت مشمول حد نباشد ، یعنی شرایط سرقت حدی را که در ماده ی ۲۶۸ قانون مجازات اسلامی است ، نداشته باشد ، سرقت تعزیری است ؛ همانطور که به استناد ماده 651 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات چنانچه سرقت دارای تمام پنج شرط زیر باشد، مجازات سارق یا سارقین پنج تا بیست سال حبس و تا 74 چهار ضربه شلاق و رد مال مسروقه به صاحب آن است؛

1- اگر سرقت در شب باشد
2- سارقین 2 نفر باشند
3- یکی از سارقین سلاح (گرم یا سرد) داشته باشد
4- سارق از دیوار بالا رفته یا حرز را شکسته یا کلید بسازد یا لباس مأمور دولتی بپوشد یا محل سرقت مهیا سکونت باشد
5- در ضمن سرقت کسی را آزار یا تهدید کرده باشند.

نمونه شکواییه سرقت

نمونه شکواییه سرقت از منزل مسکونی
شاکی: خانم/آقای … / کد ملی: …/ آدرس: …
مشتکی عنه (متهم): خانم/آقای …/ کد ملی: …/ آدرس: …
موضوع جرم: سرقت اموال از منزل مسکونی
محل وقوع جرم: نشانی منزل به صورت دقیق نوشته می شود.

شرح شکواییه سرقت

ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب
با سلام و عرض ادب
احتراما اینجانب … بعنوان شاکی پرونده شکایت خود را تحت عنوان مجرمانه سرقت اموال به شرح ذیل تقدیم میدارم:
در تاریخ … یک نفر با هویت … در ساعت … در زمانی که اینجانب و خانواده ام در منزل نبوده ایم، به محل سکونت اینجانب به آدرس … مراجعه کرده و در نبود اینجانب قفل درب را شکسته و وارد منزل شده است و اقدام به سرقت اموال با ارزش اینجانب که شامل طلا و پول بوده، نموده است. در زمانی که نامبرده قصد خروج از منزل بنده را داشته اند، خوشبختانه یکی از همسایگان وارد ساختمان شده و با دیدن ایشان، سارق اقدام به فرار نموده که توسط همسایگان دستگیر شده و با پلیس ١١٠ تماس گرفته شده است.
حال با عنایت به شرح ماوقع و ادله اینجانب و با توجه به اینکه فعل ارتکابی مشتکی­ عنه مصداق بارز ماده ی 655 قانون مجازات اسلامی می باشد، تعقیب و مجازات ایشان به اتهام (سرقت) را استدعا دارم.
از بذل توجه و مساعدت جنابعالی کمال قدردانی را دارم .

بیشتر بخوانید: جرم رشوه، جرم‌ ربا (نزول)

نمونه دادنامه ی بدوی سرقت

در خصوص اتهام خانم م. فرزند ع. به اتهام سرقت (طلا و جواهرات)، موضوع کیفرخواست شماره ۹۱۱۰۴۳۰۵۰۰۰۰۰۱۲۰ مورخ ۲۳/۲/۹۱ دادسرای عمومی و انقلاب ناحیه یک تهران، با توجه به شکایت شاکی به شرح شکوائیه تقدیمی و اظهارات منعکس در صورت‌جلسه تحقیق، گزارش مأمورین انتظامی، تحقیقات معموله، اقرار صریح متهم در مرحله تحقیق و نزد ضابطین، و عدم حضور وی علی‌رغم احضارهای مکرر، پرونده رسیدگی شد.

با توجه به قرار مجرمیت و کیفرخواست صادره از دادسرا و توجه به احضار متهم از طریق نشانی اعلامی و عدم حضور وی، همچنین عدم ارسال لایحه دفاعیه و عدم اقدام به معرفی وکیل برای دفاع از اتهام انتسابی، و با توجه به سایر قرائن و امارات منعکس در پرونده، بزه انتسابی به متهم محرز و مسلم تشخیص داده شد.

مستند به ماده ۶۵۶ قانون مجازات اسلامی، متهم به تحمل شش ماه حبس تعزیری و ده ضربه شلاق تعزیری محکوم می‌شود.

از حیث رد مال، با توجه به اینکه شاکی تصویر تعدادی فاکتور در دادسرا ارائه کرده است، اما با توجه به اینکه طبق ادعای وی، سرقت از منزل وی در دو مرحله و توسط دو شخص متفاوت انجام شده است و مشخصات اموال به تفکیک اعلام نشده، همچنین علی‌رغم تذکر دادگاه به ضرورت حضور و ارائه فاکتورهای استنادی و همچنین توضیح در محکمه، شاکی در دادگاه حاضر نشده است.

لذا دادگاه شرایط لازم برای اظهار نظر راجع به رد اموال فراهم ندانسته و شاکی باید برای اثبات نوع و میزان اموال سرقت‌شده توسط متهم، با اقامه دعوی مدنی در محکمه حقوقی استیفای حق نماید.

رأی صادره غیابی است و ظرف ده روز پس از ابلاغ، قابل واخواهی در این دادگاه و سپس ظرف بیست روز قابل تجدیدنظرخواهی در دادگاه‌های تجدیدنظر استان تهران می‌باشد.

رئیس شعبه ۱۰۷۲ دادگاه عمومی جزایی تهران زالی بوئینی

بیشتر بخوانید: دزدی

نمونه دادنامه تجدیدنظر سرقت

در پرونده پیوست، خانم م. شاکی در لایحه‌ای از دادگاه تجدیدنظر خواستار صدور رأی مبنی بر رد اموال مسروقه شده است. این درخواست به دلیل دادنامه شماره ۸۰۰۵۳۷ صادره از شعبه ۱۰۷۲ جزایی تهران مطرح شده که به صورت غیابی صادر و منجر به محکومیت خانم م. به شش ماه حبس و ده ضربه شلاق به اتهام سرقت طلاجات و جواهرات شاکیه خانم پ. گردیده است.

از آنجا که دادنامه صادره غیابی بوده، دادگاه باید در حین صدور رأی نسبت به تعیین تکلیف اموال مسروقه تصمیم می‌گرفت. اما در دادنامه مذکور، تصمیمی در این خصوص اتخاذ نشده است. بنابراین، پرونده به شعبه بدوی اعاده می‌شود تا رأی اصلاحی صادر گردد.

از آنجا که اموال مسروقه از ناحیه شاکیه احصاء شده است، لازم است که رد مال اقدام گردد. همچنین، چون دادنامه غیابی است، پس از واخواهی، در صورت واجد بودن شرایط، برای رسیدگی به تجدیدنظرخواهی اقدام خواهد شد.

رئیس شعبه ۴۲ دادگاه تجدیدنظر استان تهران مستشار
راثی نصیری حیات مقدم

در ارای فوق ، نمونه ای از موارد سرقت تعزیری را به اختصار توضیح دادیم ولی همانطور که در رای دادگاه شاهدیم ، در سرقت، رد مال (عین یا مثل) باید مورد حکم قرار گیرد ؛ هرچند شاکی دادخواست نداده باشد و هر چند رأی غیابی باشد

نتیجه گیری

با توجه به موارد مطرح شده در زمینه سرقت و انواع آن، از جمله سرقت حدی و تعزیری، می‌توان نتیجه گرفت که سرقت از جمله جرایم مالی پیچیده‌ای است که مجازات آن بسته به شرایط وقوع جرم و نوع آن متفاوت خواهد بود. در سرقت‌های تعزیری، رد مال مسروقه به صاحب آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و حتی در صورت غیابی بودن حکم یا عدم ارائه دادخواست از سوی شاکی، دادگاه مکلف به اتخاذ تصمیم در این خصوص می‌باشد. به همین دلیل، رعایت تمامی مراحل قانونی و توجه به شرایط خاص هر پرونده می‌تواند تأثیر بسزایی در رسیدگی به جرم و اجرای احکام آن داشته باشد. برای مشاوره حقوقی رایگان در زمینه سرقت و پیگیری پرونده خود با ما تماس بگیرید.