با افزایش دسترسی مردم به اینترنت و رشد کسب و کارهای آنلاین، متاسفانه اشخاص کلاهبردار مسیر های مجازی را برای کلاهبرداری و سوء استفاده‌ و رسیدن به مقاصد خود انتخاب کرده اند. به همین دلیل کلاهبرداری اینترنتی به یکی از جرایمی تبدیل شده که روزانه صدها نفر را به دام می اندازد به نحوی که در حال حاضر این پرونده ها آمار بسیار زیادی را در دادگستری به خود اختصاص داده است.
به همین جهت در این مطلب کوتاه تلاش گردیده آگاهی لازم به مخاطبین محترم داده شود و در عین حال چنانچه نیاز به مشاوره باشد آمادگی لازم وجود دارد گرچه اکیداً توصیه می شود که چنانچه خدای نا کرده گرفتاری در این زمینه حادث گردید حتماً امور خود را در دادگستری توسط وکیل متخصص در این رشته پیگیری نمایید که قطعاً نتیجه بهتری به دست خواهد آمد.

کلاهبرداری اینترنتی چیست؟

اگر به معنای کلاهبرداری در لفظ سنتی داشته باشید، متوجه خواهید شد که کلاهبرداری به معنی استفاده شخص کلاهبردار از روش‌ها و ابزارهایی است که دارنده اموال منقول و غیرمنقول یا اسنادی همچون چک، قبض، سند و سفته را توسط آنها فریب داده و سپس این اموال را به صورت غیرقانونی تصاحب و مورد استفاده قرار می‌دهد.
اما چنانچه برای کلاهبرداری شرائط جدیدی فراهم گردیده و فضای مجازی جایگزین شود این جرم بدون توجه به حدود و مرزهای جغرافیایی شرائط را برای اشخاص فراهم خواهد آورد. در این حالت حملات سایبری، دزدی از حساب‌های بانکی، هک شدن حساب‌های کاربری و اطلاعات شخصی شبکه‌های اجتماعی و فیشینگ به وقوع می‌پیوندند. در‌واقع فضای آنلاین محل رخ دادن کلاهبرداری اینترنتی خواهد شد. درحالی که ردیابی فرد مجرم کاری چند برابر دشوارتر و پیگیری شکایت برای کلاهبرداری سخت و حتی گاهی غیرممکن خواهد بود.

بیشتر بخوانید: مجازات فروش مال غیر

انواع کلاهبرداری اینترنتی

اگر کمی به جرایم سایبری نگاه کنیم، متوجه شکل‌های گوناگون کلاهبرداری اینترنتی خواهیم شد. اما متخصصان حوزه امنیت سایبری، کلاهبرداری اینترنتی را در چند دسته مجزا تقسیم بندی می‌کنند که در ادامه مختصراً توضیح داده خواهد شد.

• قمار و شرط بندی

یکی از اموری که در محیط واقعی و مجازی با چهره جذابی توجه افراد را جلب می‌کند، قمار و شرط بندی است. گاهی فرد آنقدر سرگرم قمار و شرط بندی می‌شود که متوجه از دست دادن اموال خود نخواهد شد. در این میان سایت‌های شرط بندی با ایجاد حرص و طمع در اعضای سایت به حساب کاربری و اطلاعات بانکی آنها دستبرد می‌زنند. ایجاد اعتیاد به بازی و بهره بردن از موجودی نقدی و غیرنقدی راههایی برای کلاهبرداری اینترنتی در سایت‌های شرط بندی و قمار هستند.

• فروش حساب کاربری بازی‌های آنلاین

در چند سال اخیر بازی‌های آنلاین در میان نوجوان و جوانان محبوبیت ویژه ای به دست آورده به نحوی که گروهی از افراد از فرصت تحریم‌ها علیه ایران استفاده کرده و اکانت‌های بازی‌های کامپیوتری و موبایلی را به مردم می‌فروشند و درآمد هنگفتی از این مسیر به دست می‌آورند. اما همین مسیر به کلاهبرداران فرصتی داده تا بتوانند سرقت اموال مردم را از طریق دیگری در فضای مجازی انجام دهند. به خصوص که شاید کودکان و نوجوانان درباره مسائل امنیت اطلاعات آگاهی نداشته باشند و خیلی سریع طعمه کلاهبرداران شوند. از طرفی اعتیاد به بازی‌های آنلاین باعث می‌شود که بازیکنان به انجام بازی‌های مختلف تن دهند و پول بیشتری را صرف این کار کنند.

• کلاهبرداری اینترنتی با رمز پویا

چند سالی از روی کار آمدن رمز پویا برای پرداخت‌های آنلاین می‌گذرد. اما انواع سرقت ها به صورت تلفنی، پیامکی و آنلاین به راه‌های کلاهبرداری اینترنتی تبدیل شده‌ اند. به این ترتیب پرداخت از درگاه‌های پرداخت نامطمئن یا پرداخت اینترنتی در شبکه‌های اجتماعی، ورود به یک لینک برای بررسی صحت یک پیام یا نصب اپلیکیشن به کلاه برداری اینترنتی دامن می‌زند.

• برنامه‌های رژیم غذایی

اپلیکیشن‌های ارائه دهنده رژیم غذایی در عصری که مردم برای سلامتی و خوش اندامی خود هر هزینه‌ ای را متقبل می‌شوند، مخاطبان بسیاری دارند. گاهی اوقات سازندگان این برنامه‌ها، افراد سودجویی هستند که به بهانه ارائه رژیم غذایی کاربردی و لاغری صد در صد تضمینی، از کاربران پول زیادی می‌گیرند. ولی کاربران با پیروی از دستورالعمل آنها تغییری نخواهند دید. از طرفی کلاهبرداران لینکی را برای نصب اپلیکیشن به کاربران ارسال می‌کنند. کاربران هم با نصب این برنامه، راهی برای دستبرد تمام اطلاعات خود به کلاهبرداران نشان می‌دهند.

• کلاهبرداری با شماره تماس‌های مختلف

یکی از روش‌های کلاه برداری اینترنتی استفاده از شماره تماس‌های اینترنتی است. کلاهبرداران با شماره تماس‌های اینترنتی به کاربران زنگ می‌زنند و بعد از چند دقیقه صحبت و هک کردن اطلاعات شخصی یا اطلاعات بانکی، کلاهبرداری خود را انجام می‌دهند. از طرفی وعده‌های پوچ و هدیه‌های دروغین مردم را گاهی به استفاده از خدماتی تشویق می‌کند که در حقیقت مسیرهایی برای کلاهبرداری سارقان اینترنتی هستند.

• فیلترشکن‌ها راهی برای سرقت اینترنتی

استفاده از شبکه‌های اجتماعی و سایت‌هایی که به دلیل تحریم‌ها علیه ایران مسدود هستند، باعث گرایش کاربران به فیلترشکن‌ها شده‌ اند. اما غافل از آنکه بسیاری از فیلترشکن‌ها ابزار اصلی کلاهبرداران برای دزدی اینترنتی به حساب می‌آیند. آنها با تبلیغ فیلترشکن و قانع کردن کاربران به نصب آن، راهی برای هک کردن اطلاعات کاربران به دست می‌آورند. غافل از آنکه جرمی غیرقابل چشم پوشی را مرتکب می شوند.

بیشتر بخوانید: وکیل تنظیم قرارداد

مجازات برای کلاهبرداری اینترنتی

در سال ۱۳۸۸ جلسات متعددی برای بررسی جرم کلاهبرداری اینترنتی برگزار شد. بعد از تغییرات و اصلاحاتی که اعمال شد ماده ۱۳ قانون جرایم رایانه ای به تصویب رسید.
در ماده ۱۳ قانون جرایم رایانه ای ذکر شده که چنانچه فردی به صورت غیرمجاز از سامانه‌های رایانه ای یا مخابراتی برای وارد کردن، تغییر، محو، ایجاد یا متوقف کردن پیام‌ها یا مختل کردن سامانه، وجه، مال، منفعت، خدمات یا امتیازات مالی برای خود یا دیگری استفاده کند، علاوه بر برگرداندن مال به صاحب آن به حبس از ۱ تا ۵ سال یا جزای نقدی از بیست میلیون (۲۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا یکصد میلیون (۱۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

قانون جدید مجازات برای کلاهبرداری اینترنتی

براساس ماده ۶۷ قانون تجارت الکترونیکی، اگر فرد در زمان مبادلات الکترونیکی با سوء استفاده یا استفاده غیرمجاز از پیام‌ها، برنامه‌ها، سیستم‌های رایانه‌ای و وسایل ارتباط از راه دور دیگران را گمراه کند، یا با ورود، پاک کردن، توقف پیام، مداخله در عملکرد برنامه یا سیستم رایانه‌ای در کار سیستم‌های پردازش خودکار و مشابه آن، اختلال ایجاد کند و پس از آن برای خود یا دیگری وجوه، اموال یا امتیازات مالی به دست آورد و اموال دیگران را تصاحب کند، به عنوان مجرم محسوب می‌شود.

مجازات برای کلاهبرداری اینترنتی به این شکل است که علاوه بر استرداد مال به صاحب آن ، به حبس از ۱ تا ۳ سال و پرداخت جزای نقدی مشخصی محکوم خواهد شد.

آیا همیشه باید از ترفندها و روش‌های امنیتی برای محافظت خود استفاده کنم؟

بله، استفاده از ترفندها و روش‌های امنیتی برای محافظت از خود در برابر تهدیدات امنیتی در فضای اینترنتی بسیار مهم است. در دنیای امروز، همیشه وجود تهدیدات امنیتی و ریسک‌های مرتبط با استفاده از اینترنت و فناوری‌های مرتبط وجود دارد. برخی از تهدیدات امنیتی شامل کلاهبرداری اینترنتی، نفوذ به حساب کاربری، برنامه‌های مخرب و ویروس‌ها، حملات دیده‌بانی و سایر فعالیت‌های ناخواسته می‌شوند.

استفاده از ترفندها و روش‌های امنیتی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

1. استفاده از رمز عبور قوی: انتخاب رمز عبور قوی و مناسب و تغییر آن به طور دوره‌ای بسیار مهم است.

2. به‌روزرسانی نرم‌افزارها: اطمینان حاصل کنید که سیستم عامل، برنامه‌ها و نرم‌افزارهای خود را به‌روزرسانی کرده و آخرین نسخه‌های امنیتی را دارید.

3. استفاده از نرم‌افزارهای ضد ویروس و آنتی‌مالوئر: نصب یک نرم‌افزار ضد ویروس و آنتی‌مالوئر قوی می‌تواند از شما در برابر برنامه‌های مخرب و حملات محافظت کند.

4. اطلاع از فرایند‌های امنیتی: آشنایی با روش‌های مرتبط با امنیت مانند ارتقاء امنیت حساب کاربری، استفاده از شبکه‌های وای‌فای عمومی، ارسال اطلاعات حساس و غیره.

5. احتیاط در ارتباطات آنلاین: مواظب ارسال اطلاعات شخصی و مالی حساس در ارتباطات آنلاین باشید و فقط به وبسایت‌ها و خدمات قابل اعتماد اعتماد کنید.

6. پشتیبان‌گیری از اطلاعات مهم: ایجاد نسخه پشتیبان از اطلاعات مهم و محافظت از آنها در برابر فقدان داده‌ها یا حملات رمزگذاری می‌تواند بسیار مفید باشد.

مراحل و نحوه شکایت از کلاهبرداری اینترنتی

همانطور که توضیح دادیم، مجازات حکم کلاهبرداری اینترنتی برگرداندن مال به صاحب آن، جریمه نقدی و به ترتیب قانون تجارت الکترونیکی و جرایم رایانه ای مدت زمان ۱ تا ۳ و یا ۱ تا ۵ سال حبس خواهد بود. اما افرادی که طعمه کلاهبرداری اینترنتی هستند، چگونه می‌توانند شکایت کرده و آن را پیگیری کنند؟

• مراحل شکایت از کلاه برداری اینترنتی و پیگیری پرونده

مراجعه به دفتر خدمات الکترونیکی قضایی: فرد باید وارد سامانه ثنا شده و پروفایلی برای خود بسازد. این کار را کارمندان دفتر خدمات الکترونیکی قضایی برای شاکی انجام می‌دهند.
 ثبت شکایت: فرد باید با در اختیار داشتن متن شکواییه یا راهنمایی وکیل کلاهبرداری اینترنتی، دادخواست دقیق خود را به ثبت برساند. در صورت لزوم باید مدارک شناسایی و مدارکی گواه بر انجام شدن کلاهبرداری اینترنتی را پیوست دادخواست کند.
دادسرای جرایم رایانه ای دادخواست را دریافت کرده و آن را بررسی می‌کند. دادیار و بازپرس تحقیقاتی درباره پرونده کلاه برداری اینترنتی انجام داده و موضوع را به پلیس فتا ارجاع می‌دهند.
مراجعه حضوری برای پیگیری پرونده: رسیدگی به شکایت کلاهبرداری اینترنتی در دادسرا و دادگاه کیفری انجام خواهد شد. در این شرایط شاکی احضار خواهد شد تا مدارک لازم برای توضیح و اثبات جرم کلاهبرداری اینترنتی را ارائه دهد.
مجازات قانونی جرم کلاهبرداری اینترنتی نیز عبارت است از برگرداندن مال به صاحب آن، جریمه نقدی ۲۰ تا ۱۰۰ میلیون ریال و از ۱ تا ۵ سال حبس که پس از تکمیل تحقیقات در دادسرا و با توجه به گزارشات پلیس فتای نیروی انتظامی توسط دادگاه کیفری تعیین خواهد شد.

نمونه شکایات کلاهبرداری اینترنتی:

 شکایت مبنی بر نشر اکاذیب اینترنتی توسط وکیل

ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب جرایم رایانه ای
با سلام و احترام
بدین وسیله به استحضار می رساند:
در تاریخ … موکل این جانب مطلع گردیده است: سایت شرکت ….. به نشانی:…… اقدام به انتشار اطلاعیه ای نموده مبنی بر اینکه فعالیت شرکت موکل به نشانی: … غیر قانونی می باشد.با توجه به روزنامه رسمی ثبت و تغییرات شرکت موکل، پروانه کسب و نماد اعتماد الکترونیک ارائه شده کاملا واضح و مبرهن است که کلیه فعالیت های موکل قانونی می باشد و محتویات سایت شرکت مشتکی عنه کذب محض و افترا بوده که به قصد اضرار به موکل اقدام به انتشار آن در اینترنت از طریق سایت خود نموده است.لذا با توجه به ادله ارائه شده، ضمن درخواست حذف محتویات کذب و مجرمانه از سایت مشتکی عنه و انسداد این صفحه تقاضای محکومیت ایشان به اشد مجازات به جهت تعدد جرایم ارتکابی به موجب ماده ۱۸ قانون جرایم رایانه ای جهت نشر اکاذیب و ماده ۶۹۷ قانون تعزیرات ۱۳۷۵ جهت افترا نسبت به موکل را استدعا دارم.
باتشکر

شکایت مبنی بر هک کردن حساب کاربری شاکی

ریاست محترم دادسرای جرایم رایانه ای تهران
با سلام
بدین وسیله این جانب …… به نشانی : …… با ضمیمه کردن تصویر پیام های تلگرامی آقای …… با شماره ناشناس – که آدرسش برای بنده مجهول است- اعلام می دارد از ایشان شکایت دارم.لازم به ذکر است آقای … از طریق هک کردن حساب کاربری من در اینستاگرام که کاملا خصوصی بوده و فقط خانواده ام امکان دسترسی داشته اند تصاویر خصوصی و خانوادگی ام را ذخیره کرده و مرا تهدید به انتشار عمومی این عکس ها در فضای مجازی در ازای درخواست های غیر اخلاقی اش نموده است.خواهشمند است جهت حفظ آبروی بنده در اسرع وقت ایشان را جلب و قرار مجرمیت شان را صادر نمایید.
باتشکر

شکایت مبنی بر کلاهبرداری رایانه ای توسط وکیل

نام و نشانی شاکی:
نام و نشانی مشتکی عنه: سایت …
موضوع شکایت: کلاهبرداری اینترنتی
دلایل: رسید اینترنتی پرداخت وجه – تصویر وبسایت مربوطه- استعلام
ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب ناحیه ۳۱ تهران( دادسرای جرایم رایانه ای)
با سلام
احتراما؛ به استحضار می رساند:
موکل این جانب در تاریخ ۲/۱/۹۸ اقدام به خرید اینترنتی یک دستگاه موبایل سامسونگ به مبلغ ده میلیون تومان از سایت …. نموده است. با توجه به اینکه تصویر ای نماد در پایین صفحه قرار داشته اعتماد کرده و نیمی از وجه را اینترنتی پرداخت کرده است.با گذشت چند روز و پیگیری های مکرر متوجه می گردد خبری از تحویل کالا نیست و سایت مزبور کلاهبردار بوده و تصویر ای نماد پایین صفحه نیز تقلبی است. متاسفانه موکل نمی‌دانسته تصویر ای نماد اصل در سایت های فروشگاه های اینترنتی قابل کلیک شدن هستند و اطلاعات جزیی بیشتری را در اختیار مشتریان قرار می دهند.با بررسی های بعدی مشخص شد درگاه استفاده شده جعلی نبوده است. بنابراین خواهشمند است با استعلام صاحب درگاه و کارت دریافت کننده وجه و هم چنین دارنده نام دامنه و سرور مشخص شوند و مطابق ماده ۱۳ قانون جرایم رایانه ای قرار مجرمیت کلاهبردار صادر گردد.
با تشکر

نمونه رای دادگاه بدوی و دادگاه تجدید نظر

• رای دادگاه تجدیدنظر:

تجدیدنظر خواهی آقای م.ص. از دادنامه شماره …1مورخ 18/11/91 شعبه…. دادگاه عمومی جزایی تهران که به موجب آن به اتهام استفاده غیر مجاز از سامانه رایانه ای و بردن مال غیر( آقای الف.ف.) از این طریق به پرداخت مبلغ یکصد میلیون ریال جزای نقدی محکوم شده وارد و موجه نمی باشد زیرا با توجه به شکایت شاکی و پرینت حساب وی و اینکه حسب محتویات پرونده محرز است که تجدیدنظر خواه با استفاده از آی پی که به نام خانم الف.ع. درست نموده مبادرت به برداشت از حساب شاکی نموده است، لذا دادنامه تجدیدنظر خواسته از حیث احراز مجرمیت و انطباق عمل ارتکابی با قانون و تعیین مجازات بدون اشکال می باشد و ضمن رد اعتراض به استناد بند الف ماده 257 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری دادنامه تجدیدنظر خواسته را تأیید می نماید. این رای قطعی است.
رئیس شعبه …. دادگاه تجدیدنظر استان تهران

همچنین شما میتوانید برای مشاوره حقوقی و تعیین وقت مشاوره به سایت وکیل ناصری مراجعه کنید.