دعاوی مالیاتی در دیوان عدالت، مالیات به وجوه یا اموالی گفته می شود که دولت از اشخاص حقیقی و حقوقی ، به موجب قانون و برای تامین مخارج عمومی دریافت می نماید مالیات به دو‌صورت می باشد: مالیات مستقیم که به صورت مستقیم بر دارایی و درآمد افراد وارد است و به صورت غیر مستقیم یعنی از طریق مصرف کالاها یا خدمات و فعالیتها از مودی اخذ می شود . سازمان امور مالیاتی کشور در سال ۱۳۸۱، تحت نظر وزارت اقتصاد و دارایی تشکیل شده و در چارچوب قوانین کشور به وظایف خود می پردازد . اشخاص به واسطه نوع فعالیت و‌میزان و حجم‌کاری خود، درآمد هایی دارند و در اجتماع موظف به پرداخت میزان مقرر شده ی مالیاتشان می باشند؛ به نوعی یکی از درآمدهای دولت، از طریق مالیات حاصل می شود.
دعاوی مالیاتی در دیوان عدالت به دعاوی حقوقی اطلاق می شود که بین شخص حقوقی یا حقیقی به عنوان مودی مالیات و اداره ی کل مالیاتی یا سازمانهای مالیاتی پیش می آیند که مواردی هم چون: وکیل دیوان، میزان مالیات، امکان تعدیل مالیات و عملکرد دستگاه مالیاتی و مامورین آن، قابل اعتراض برای مودیان مالیاتی می باشد.
اگر به دنبال اطلاعات جامع و کاربردی درباره موضوعات مالیاتی در ایران هستید، این مقاله را از دست ندهید!
چگونگی شروع به بررسی پرونده ی مالیاتی توسط اداره ی مالیات و اعتراض به برگ تشخیص
صاحبان مشاغل و افراد حقیقی و حقوقی در موعدهای مقرر ، بایستی اظهارنامه مالیاتی خود را به اداره مالیات تقدیم نمایند و عدم ارائه ی آن ، تبعات منفی برای مودی در پی خواهد داشت ؛ اظهارنامه ذکر شده ، در ابتدا توسط مامورین ممیز اداره ی امور مالیاتی ، مورد بررسی قرار می گیرد و ممکن است رد یا تایید گردد . در صورتی که مودی ، مبلغ مشخص شده توسط ممیز اداره ی مالیات را نپذیرد ، می تواند از طریق فرآیند دادرسی مالیاتی نسبت به آن اعتراض نماید .
درواقع ، دادرسی مالیاتی ، فرآیند قانونی اعتراض به رای صادره از امور مالیاتی است . بنابراین ، اگر مبلغی که مودی مالیاتی درج کرده است توسط ممیز قابل قبول نباشد ، اداره ی ممیزی مبلغ بیشتری را تعیین خواهد کرد ، با این توضیح که سازمان امور مالیاتی ، بر اساس مدارک‌و مستندات موجود ، اطلاعات مربوط به فعالیات مالی و درآمدهای شخصی ، طی یک سال را در برگ تشخیص مالیات تنظیم می کند و میزان دقیق مالیات را در آن ذکر می کند . برگ‌تشخیص به صورت رسمی و قانونی به مودی ابلاغ می شود و‌برگ‌تشخیص موردنظر ، بایستی شرایط ماده ی ۲۳۷ قانون مالیاتهای مستقیم را دارا باشد و مودی به موجب ماده ی ۲۳۸ قانون مالیاتهای مستقیم ، پس از ابلاغ برگ‌تشخیص در صورتی که مبلغ تعیین شده توسط کارشناس امور مالیاتی را قبول نداشته باشد ، سی روز مهلت دارد که به مندرجات برگ تشخیص اعتراض سیستمی خود را ثبت نماید ؛ در غیر اینصورت ، برگ‌تشخیص قطعی خواهد بود و دیگر هیچ‌گونه اعتراضی در هیچ‌مرجع مالیاتی ، مسموع نخواهد بود . تشکیل کمیسیون تشخیص در اداره مالیات ، می تواند بدین منظور صورت بگیرد.
مراجع صالح در جهت رسیدگی به دعاوی مالیاتی
در اداره ی مالیات ، هیأتها و‌کمیسیونهای متعددی جهت رسیدگی به این دعاوی تشکیل شده است ؛ به علاوه ، مراجعی بیرون از اداره ی مالیات هم هستند که هم چنین ؛ به ادامه ی روند اعتراضات درخصوص دعاوی مالیاتی رسیدگی می کنند مانند دیوان عدالت اداری که به آن اشاره خواهیم کرد ؛ در رسیدگی به امور مالیاتی ، رعایت مهلتهای قانونی و نیز ، رعایت ترتیب اعتراضات مودی به مراجع صالح امری ضروری است .
در رابطه با رسیدگی به دعاوی مالیاتی ، قانون مالیاتهای مستقیم مصوب ۱۳۸۰ هجری شمسی و اصلاحیات آن و آیین نامه ها و دستورالعملهای متعددی وجود دارد. کمیسیون یا هیأتهای حل اختلاف از دیگر مراجع صالح رسیدگی کننده به اختلافات مالیاتی هستند که از سه عضو تشکیل شده اند با این توضیح که ؛ بعد از آنکه اداره ی مالیات مبلغ دقیق مالیات را مشخص کرد و اعتراض مودی به مبلغ موردنظر توسط کمیسیونهای تشخیص رد شد ، برگ قطعی تشخیص صادر می شود و در صورت عدم حصول توافق ، پرونده به هیأت حل اختلاف بدوی ارسال می شود و درصورتی که مودی یا اداره ی مالیاتی ظرف بیست روز به رای هیأت حل اختلاف بدوی اعتراض ننماید ، رای این هیأت قطعی است ولی در صورت اعتراض، پرونده به هیأت مالیاتی تجدیدنظر ارجاع خواهد شد.
و مودی موظف است ، مقدار مالیاتی را که قبول دارد، بپردازد و‌نسبت به مازاد آن اعتراض نماید . مودی درصورت اعتراض به رای بدوی مکلف است که فرم تبصره ی یک ماده ی ۲۴۷ قانون‌مالیاتهای مستقیم را تکمیل نماید و طی این فرم اعلام می نماید که چه میزان از مالیات را قبول دارد.شایسته ی ذکر است ؛ درصورتی که مودی ظرف یکماه از تاریخ ابلاغ برگ قطعی مالیات، به پرداخت مالیات مندرج، در برگ‌قطعی اقدام نماید، از ۴۰ درصد معافیت جرایم مالیاتی برخوردار خواهد شد.
آرای صادره از هیأتهای حل اختلاف بدوی و‌تجدیدنظر ، قطعی و‌لازم‌الاجرا می باشد ولی باید درنظر داشت که ممکن است مقررات قانونی مالیاتی در جریان رسیدگی درست اجرا نشده باشند ، در این صورت هر یک از طرفین دعاوی مالیاتی اعم از اداره ی مالیات یا مودی می توانند به عبارتی از رای صادره ، تقاضای فرجام‌خواهی یعنی رسیدگی سه مرحله ای کنند ؛ ماده ی ۲۵۱ قانون‌مالیاتهای مستقیم ، درصورت اعتراض به آرای صادره از هیأت حل اختلاف تجدیدنظر، (به استثنای قانون مالیات بر ارزش افزوده) مرجع رسیدگی به اعتراضات مودی یا اداره ی مالیاتی ، شورای عالی مالیاتی می باشد که بایستی این اعتراض ، ظرف یکماه از تاریخ ابلاغ رای قطعی باشد ، دراینجا مودی وثیقه ی معتبر و‌یا تضمین ، مطابق ماده ی ۲۵۹ قانون مالیاتهای مستقیم را معرفی می کند تا رای قطعی هیأت تجدیدنظر موقوف الاجرا گردد. شورای عالی مالیاتی صرفا به طور شکلی و‌بدون ورود به ماهیت پرونده ، رسیدگی خواهد نمود . لازم به ذکر است که آرای هیات بدوی قطعی شده ، در شورای عالی مالیاتی قابل رسیدگی نیستند درنتیجه ، پس از آن مودی می تواند نسبت به آرای صادره از شورای عالی مالیاتی ، در دیوان عدالت اداری اعتراض کند .
به این ترتیب ، دیوان عدالت اداری به عنوان مرجع شبه قضایی و آخرین مرجعی خواهد بود که به دعاوی در حیطه ی مالیاتی البته با رعایت مهلتهای قانونی و مشروط به طی شدن مراحل قبلی، رسیدگی می کند.
دعاوی مالیاتی در دیوان عدالت
از آنجایی که زیرنظر وزارت اقتصاد نمی باشد ، از استقلال بیشتری نسبت به مراجع دیگر رسیدگی کننده ی مالیاتی برخوردار است، مدت اعتراض به رای مالیاتی در دیوان عدالت اداری ، مطابق تبصره ی ۲ ماده ی ۱۶ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب ۱۳۹۲ ، برای اشخاص مقیم ایران ۳ ماه و برای اشخاص مقیم خارج از کشور ، ظرف ۶ ماه از تاریخ ابلاغ رای قطعی هیأت تجدیدنظر مالیاتی می باشد.
لزوم وجود وکیل در دعاوی مالیاتی
نتیجتا ، هرچند پیگیری دعاوی مالیاتی به تنهایی توسط خود شخص نیز امکان پذیر است ولی با توجه به پیچیدگی قوانین مالیات و لزوم به تسلط و آشنایی به قوانین و رویه ی محاکم در حوزه ی تخصصی مالیات ، بهتر است که با وکیل مجرب این امر مشورت کنید تا به بهترین وجه ممکن ، از حقوقتان در دعاوی مالیاتی دفاع شود و هم چنین با توجه به اینکه شورای عالی مالیاتی و دیوان عدالت اداری بدون حضور مودی یا نماینده ی سازمان امور مالیاتی تشکیل می شود و فقط بر اساس لایحه دفاعیه مالیاتی و مدارک ارائه شده ، رسیدگی و اظهارنظر می نمایند ، بنابراین ؛ لزوم مراجعه به وکلای متخصص این امر بیشتر نمایان می شود . اگر شما نیز ، در روند پرونده و دعاوی مالیاتی خود هستید می توانید برای مشورت ، با دفتر وکالت مهدی ناصری و همکاران تماس حاصل فرمایید.