امروزه با توجه به مشکلات خانوادگی بعد از ازدواج جوانانی که قصد ازدواج دارند بیشتر به فکر مطالعه و بررسی نکات مهم ضمن عقد نکاح و آثار حقوقی آن افتاده اند به همین منظور در این مطلب تلاش شده تا به برخی موضوعات مهم عقد نکاح و آثار حقوقی آن و همچنین شروط ضمن عقد نکاح که بسیار مهم هستند اشاره شود که قطعاً برای جوانان آماده ازدواج اطلاع از آن اهمیت خواهد داشت. از مراحل خواستگاری و نامزدی که بگذریم ، وقتی صحبت از ازدواج رسمی به میان می‌آید.
معنی شروط ضمن عقد
هنگامی که بین دو طرف یک معامله قراردادی بسته می‌شود، افراد می توانند علاوه بر تعهداتی که قانوناً با امضای قرارداد به عهده آن‌ها گذاشته می شود،پیشنهاداتی را به عنوان شرط به عقد اضافه می کنند که طرفین پس از توافق ملتزم به اجرای آن خواهند بود.
این شروط که به آن‌ها شروط ضمن عقد گفته می‌شود، در صورتی صحیح است و قانون از آن حمایت می کند که مخالفتی با اصل قرارداد یعنی آن چیزی که طرفین عقد برای رسیدن به آن قرارداد بسته‌اند و قوانین آمره یعنی قوانین مربوط به نظم عمومی نداشته باشند.
شروط ضمن عقد ازدواج چیست؟
بدیهی است به محض انعقاد عقد ازدواج مرد مکلف به پرداخت نفقه و زن نیز تکلیف به تمکین خواهد داشت در عین حال برخی از امور زندگی زن موکول به اجازه مرد می‌گردد که این موضوع می‌تواند منشا اختلاف شود. به همین دلیل است که برخی خانم‌ها جهت جلوگیری از مشکلات احتمالی، اقدام به درج شروط ضمن عقد ازدواج در عقدنامه می کنند.
تا این تاریخ مهم‌ترین شروط ضمن عقد ازدواج شامل موارد ذیل است :
1) وکالت در طلاق
2) حق تحصیل
3) حق اشتغال
4) حق خروج از کشور
5) حق حضانت فرزندان در صورت طلاق
6) حق تعیین مسکناز آنجا که عقدنامه یک سند حقوقی است، چگونگی تنظیم متن این شروط از اهمیت بالایی برخوردار است، چرا که هر واژه می‌تواند تغییری در مفهوم و حیطه اعمال شرط ایجاد کند یا حتی باعث ابطال آن شود.
متن شروط عقدنامه ازدواج
- ضمن عقد ازدواج، زوج شرط نموده که هرگاه طلاق به درخواست زوجه نباشد و طبق تشخیص دادگاه تقاضای طلاق ناشی از تخلف زن از وظایف همسرداری یا سوءاخلاق و رفتار او نباشد، زوج موظف است تا نصف دارایی موجود را که در ایام زناشویی با او به دست آورده یا معادل آن را طبق نظر دادگاه، بلاعوض به زوجه منتقل نماید.
- ضمن عقد نکاح، زوج به زوجه وکالت بلاعزل با حق توکیل غیر داد که در موارد مشروحه ذیل با رجوع به دادگاه و اخذ مجوز دادگاه پس از انتخاب نوع طلاق خود را مطلقه نماید و نیز به زوجه وکالت بلاعزل با حق توکیل غیر داد تا در صورت بذل از طرف او قبول کند (یعنی اگر زن مهریه خود را ببخشد زن وکالت خواهد داشت این بخشش را به جای شوهرش قبول کند).
مهم‌ترین شروط ضمن عقد
1) شرط حق تحصیل
زوج، زوجه را در ادامه تحصیل تا هر مرحله که زوجه لازم بداند و در هر کجا که شرایط ایجاب نماید مخیر می‌سازد.
2) شرط حق اشتغال
زوج، زوجه را در اشتغال به هر شغلی که مایل باشد، در هر کجا که شرایط ایجاب نماید مخیر می کند .
3) شرط حق خروج از کشور:
زوج به زوجه، وکالت بلاعزل می‌دهد که با همه اختیارات قانونی بدون نیاز به اجازه شفاهی یا کتبی مجدد شوهر، از کشور خارج شود. به نحوی که تعیین مدت، مقصد و شرایط مربوط به مسافرت به خارج از کشور به صلاحدید خود زن است.
4) شرط حق تعیین مسکن
حق انتخاب مسکن و تعیین شهر یا محلی که زندگی مشترک در آنجا ادامه پیدا کند با زوجه خواهد بود.
5) شرط حق حضانت فرزندان :
زوجین ضمن عقد خارج لازمی توافق نمودند اولویت در حضانت فرزند یا فرزندان مشترک در صورت طلاق با مادر خواهد بود، اعم از اینکه مجدداً ازدواج کند یا خیر.
6) شرط حق وکالت در طلاق :
زوج به زوجه وکالت بلاعزل با حق توکیل به غیر می‌دهد تا زوجه در هر زمان و تحت هر شرایطی از جانب زوج اقدام به مطلقه نمودن خود از قید زوجیت زوج به هر قسم طلاق به هر طریق اعم از اخذ یا بذل مهریه نماید.
در این خصوص باید توجه کرد که حق طلاق تحت هر شرایطی از حقوق مرد است به هیچ طریقی نمی‌توان این حق را از او سلب کرد یا به دیگری داد.
7) شرط تنصیف:
بنابر این شرط، کلیه اموالی که زوجین پس از ازدواج به دست آورده‌اند به نسبت مساوی بین آن‌ها تقسیم می‌شود. بهتر است این شرط به این صورت ذکر شود:
زوج و زوجه متعهد می شوند هنگام جدایی اعم از اینکه متارکه به درخواست مرد باشد یا به درخواست زن، کلیه دارایی که بعد از ازدواج دائم زوجین به دست می آورند بین آن‌ها به مناصفه تقسیم شود.
دو نکته مهم در نحوه استفاده از شروط ضمن عقد ازدواج
نکته اول: با وجود اینکه هر شرطی که ضمن قراردادی ذکر می‌شود باید مورد حمایت قانون قرار بگیرد، اما نظرات دادگاه‌ها در این خصوص متفاوت است.
برای مثال بعضی از دادگاه‌ها به این دلیل که در زمان امضای شرط حضانت فرزندی وجود نداشته است این شرط را باطل می دانند. پس نمی‌توان گفت این شروط حتماً حقوق زن را تضمین می کند، اما در هر صورت توجه به آن‌ها ضروری است.
نکته دوم: با توجه به اینکه تنظیم این شروط حقوق نسبتاً برابری را برای زن و مرد به دنبال دارد، و با توجه به این مطلب که مسئولیت تأمین مالی زندگی در هر صورت با مرد است به نظر می‌رسد تعیین مهریه های سنگین یا مشخص کردن میزان نفقه‌های بالا در کنار این شروط به دور از انصاف و برهم زننده تعادل زندگی زوجین است و بهتر است از آن پرهیز شود.
سخن آخر
امید واریم که این مطلب برای مخاطب محترم مفید به فایده باشد و در هر حال برای جوانانی که قصد ازدواج دارند آرزوی سعادت و خوشبختی داریم و لکن در عین حال برای پیشگیری از بروز مشکلات توصیه می شود که حتماً از مشاوره حقوقی با یک حقوقدان یا وکیل بهره مند شوید و در دعاوی احتمالی و در همه حال آمادگی انجام مشاوره و وکالت از متقاضی محترم در این دفتر با حمایت وکلای مجرب وجود دارد.
مطالب مرتبط: هزینه وکیل طلاق